brief aan de burgemeester van Amsterdam
verzonden op 24 juli 2025
hier gepubliceerd op 1 augustus 2025

datum : 24-07-2025
betreft : Sail 2025 zonder Rusland

Geacht College van B&W van Amsterdam
Geacht Bestuur van Stichting Sail Amsterdam

Eind augustus 2025 zal de tiende editie plaatsvinden van het grote scheepvaart-evenement Sail Amsterdam. Een prachtige traditie waarmee ik u van harte feliciteer. Toch is er een kanttekening mogelijk. Herhaaldelijk typeert u Sail als een evenement van wereldwijde verbroedering. Maar u bedoelt: wereldwijd-behalve-Rusland. Russische schepen zijn niet uitgenodigd. Graag zeg ik iets daarover.

De Sail-website bevat een archiefje van alle schepen die meededen in vijftig jaren Sail, met diverse zoekfilters. Bij zoekfilter ‘vlag’ verschijnt een alfabetische lijst landen. Klikt men op ‘Rusland’, dan verschijnt de melding: “geen resultaten”. Kennelijk hebt u de Russische schepen die de afgelopen halve eeuw hebben bijgedragen aan de allure van Sail onzichtbaar gemaakt in uw digitale archief.
Zoekfilter ‘thuishaven’ doet hetzelfde. Bij de Russische havens waaruit schepen naar Sail kwamen – Kaliningrad, St. Petersburg, Vladivostok – verschijnt de melding “geen resultaten”.
Het verwondert mij als historicus dat u Rusland schrapte uit uw Sail-archief, al lijkt de kwalificatie ‘geschiedvervalsing’ wat te zwaar.

Behalve die archief-manipulatie is er nog iets dat opvalt. Op diverse plaatsen claimt uw website dat Sail wereldwijde verbroedering nastreeft. Die gesuggereerde ambitie is lastig te rijmen met het feit dat u Rusland uitsluit. Hier twee voorbeeld-passages van uw website:

• Uw Sail-website opent zo: “Schepen, crewleden en bezoekers vanuit de hele wereld komen samen om nautische historie en verschillende wereldbeelden te vieren. Een feest voor iedereen dat jong en oud uit alle culturen verbindt.”
  Dat zijn fraaie woorden omtrent wereldwijde verbroederings-ambities, maar uw praktijk zegt: ‘iedereen behalve Rusland’.
• Uw website bevat een sub-pagina ‘Beleidsstukken’. Een onderdeel daarvan heet ‘Strategiedocument’, met daarin de paragraaf ‘Visie’. Die Visie meldt: “Zodat mensen van verschillende achtergronden, uit verschillende culturen en met verschillende overtuigingen zich gezamenlijk kunnen verwonderen. Zij lessen kunnen leren uit dit verleden en verbeelding kunnen vinden voor een gezamenlijke toekomst. Kennis en verbinding leiden tot begrip. Dat vormt de basis voor vertrouwen en voor samenwerking.”
  Het zijn opnieuw fraaie ‘gezamenlijk’-woorden, maar in de praktijk zonder Rusland.

Graag herinner ik aan een geopolitiek probleem van 60 jaar geleden dat enigszins vergelijkbaar is met het huidige probleem tussen NATO en de Russische Federatie. In de jaren ‘60 was de verhouding tussen China en de VS slecht, de politiek kon de impasse niet doorbreken. De tournee van een Amerikaans tafeltennis-team door China (1971) brak het ijs, spoedig daarna kon president Nixon naar China gaan. ‘Ping-pong diplomacy’ heette het. Sporters, musici, wetenschappers, astronauten hebben soms betere internationale contacten dan politici.
Zo’n rol had Sail vandaag kunnen spelen. Nu de politici verstard zijn in anti-Rusland denken, had Amsterdam de gelegenheid om zich daar overheen te zetten en Russische schepen uit te nodigen voor Sail 2025 : na pingpong-diplomacy nu Sail-diplomacy.

Elke Nederlander met enige algemene ontwikkeling beseft dat de Russische inval in Oekraïne – door Westerse politici gekwalificeerd als ‘unprovoked’ – niet unprovoked was. De rol van NATO was (en is) niet bijzonder fraai.
Uit welke hoek zal de oplossing komen? Hier had Amsterdam de rol kunnen spelen die de stad op het lijf geschreven is. Amsterdam heeft ooit zijn vleugels uitgeslagen in westelijke richting: de eigenlijke naam van New York luidt Nieuw Amsterdam, met wijken als Brooklyn (Breukelen), Harlem (Haarlem) en vele andere Holland-memorabilia. Maar Amsterdam heeft ook zijn vleugels uitgeslagen in oostelijke richting: tsaar Peter de Grote deed vier maanden werkstage in Amsterdam en stichtte vervolgens zijn hoofdstad Sint Petersburg, eveneens een Nieuw Amsterdam met grachten naar Amsterdams model en met het Hermitage museum dat een van de grootste Rembrandt-collecties ter wereld bevat. En met vele andere Holland-memorabilia.
Met zijn oude connecties naar oost en west had Amsterdam de politieke verstarring kunnen ontdooien door historische schepen uit oost en west uit te nodigen.

Geachte stad Amsterdam, geacht bestuur van Sail, u hebt Rusland geweerd van Sail 2025 en verwijderd uit het digitale archief van vijftig jaar Sail. Hoe rijmt u dat met uw ambitie van wereldwijde Sail-verbroedering?

vriendelijke groet
drs. Ton Munnich (historicus)
Utrecht

Na verzending van de brief kwamen er drie antwoorden. Twee mails van de SAIL-organisatie en een mail van het Kabinet van de Burgemeester van Amsterdam. Het Kabinet van de Burgemeester meldde dat de SAIL-organisatie verantwoordelijk was voor de toelating van schepen. En omgekeerd zei de SAIL-organisatie dat ze zich moest houden aan het beleid van de politiek om Rusland te boycotten.