de KNAW

[ mail van Ton Munnich aan de KNAW,  22-05-2018 ]

Geachte KNAW

Regelmatig organiseert u lezingen en symposia. Staat u toe dat ik, historicus, een thema suggereer voor een symposium.

Bijna tien jaar geleden, in 2009, werd in feestelijke stemming het internationale Darwinjaar gevierd. Sindsdien heeft er een opvallende verschuiving plaatsgevonden in de appreciatie van Darwin en het darwinisme. Destijds was alles positief en lovend, terwijl er nu sprake is van een gereserveerde houding tegenover de Darwin-traditie. Het lijkt interessant om in 2019 een symposium te wijden aan die markante koersdaling van het darwinisme in tien jaar tijd. Graag motiveer ik mijn voorstel met twee argumenten :

  1. Darwinjaar 2009 was een grootschalig eerbetoon aan de man die men beschouwde als de grondlegger van de moderne biologie. Er waren lezingen op universiteiten, tentoonstellingen in musea, bijlagen in kranten, boeken en televisieprogramma’s. Al die uitingen wedijverden in het vinden van de hoogste loftuitingen en superlatieven over zijn genie. Het Darwinjaar was de culminatie van een halve eeuw ‘Darwin Industry’ waarin deze mythe was opgebouwd.
    Nu zijn we bijna tien jaar verder. Darwin’s beurskoers is gedaald. Het is inmiddels duidelijk dat zijn bijdrage aan de biologie beperkt was. Dat hij intellectueel eigendom heeft geleend. En dat het darwinisme een ongunstige invloed heeft gehad op het levensbeschouwelijke denken en op de politieke praktijk. Charles Darwin, zijn zoon Leonard, zijn neef Francis Galton en hun 20e-eeuwse volgelingen zijn nogal gecompromitteerd.
    Biologen die zijn opgeleid in de naoorlogse periode van Darwin-adoratie moeten wennen aan de nieuwe inzichten, hun idool lijkt erdoor in diskrediet gebracht. Vandaar mijn suggestie : een KNAW-symposium in 2019 over Darwin’s gewijzigde reputatie in de tien jaar sinds 2009.

  2. Na de Tweede Wereldoorlog heeft Nederland zich aangepast aan de Angelsaksische wetenschapstraditie. Het Engels werd de taal van de wetenschap, en de academische titels kandidaat/doctorandus heten nu bachelor/master. Geen probleem. Maar tegelijk importeerden we de Darwin-cultus uit Engeland, dat is wel een probleem. In Engeland behoort Darwin tot de kroonjuwelen, hij is een exponent van het victoriaanse Engeland, van het British Empire. Nostalgie naar die glorietijd bepaalde mede de Brexit-campagne. Brexit, gepland in 2019, lijkt een geschikt moment om te bezien of het wenselijk is nog langer mee te gaan in de Engelse Darwin-folklore. Immers, in de tijd waarin Darwin werkte, was niet Engeland maar Duitsland de locomotief van de biologische wetenschappen.

De KNAW is bij uitstek in staat relevante experts en literatuur voor zo’n symposium te vinden. Toch zou ik graag twee boeken onder uw aandacht brengen :

  • Ton Munnich, Verlichting of darwinisme? – essays over wetenschapsgeschie-denis
    Ik begon te werken aan dit boek in 2009, als reactie op de Darwin-bewieroking in dat jaar. Vijf jaar later (2014) was het af. Wanneer het voor u nuttig is om te beschikken over enkele exemplaren, kan ik ze toesturen. Twee van de elf essays uit het boek staan op de begeleidende website: www.verlichtingofdarwinisme.nl 

  • Dr. Mike Sutton, Nullius in Verba – Darwin’s greatest secret
    In 2014 verschenen als E-book, in 2017 de herziene tweede editie in papieren vorm. Dr. Sutton onderzocht met de moderne Big Data-methode hoe origineel Darwin was. Met ontluisterend resultaat. Ook zou ik Dr. Sutton, werkzaam aan Nottingham Trent University, willen tippen als spreker op dat symposium.

Het zou buitengewoon aardig zijn om een reactie van u te ontvangen.

vriendelijke groet
drs. Ton Munnich
Utrecht

[ na twee maanden zonder reactie stuurde ik een herinnering :
mail van Ton Munnich aan de KNAW, 13-07-2018 ]

geacht KNAW-bestuur

Op 22-05-2018 stuurde ik u de bijgevoegde mail. Sindsdien zijn er acht weken verstreken. U reageerde nog niet. Is het mogelijk een gesprek met u te hebben over het plan?

alvast dank
vriendelijke groet
drs. Ton Munnich
Utrecht
http://www.verlichtingofdarwinisme.nl

[ na deze herinnering weer zes maanden geen reactie.
Ik formuleerde het voorstel iets anders en verzond het opnieuw :
mail van Ton Munnich aan KNAW-president Wim van Saarloos, 07-01-2019 ]

Geachte heer Van Saarloos

Regelmatig organiseert de KNAW lezingen en symposia. Graag wil ik voorstellen om in 2019 een symposium te organiseren over een kwestie waarin nieuwe ontwikkelingen hebben plaatsgevonden.

In 2009 werd het internationale Darwinjaar gevierd. Ook in Nederland: op 12 februari (Darwin’s verjaardag) startte de president van de KNAW het jubileumjaar met een feestelijke openingshandeling.  Sindsdien zijn er tien jaar verstreken. In die tien jaar voltrok zich een markante wijziging in de appreciatie van Darwin. Zodanig dat een KNAW-symposium passend lijkt.  Toelichting :

  • Na de Tweede Wereldoorlog ontstaat er rond Darwin een omvangrijke publiciteitsmachine: de Darwin Industry. Hoogtepunt ervan is het Darwinjaar 2009. In die halve eeuw uiten auteurs zich in superlatieven en loftuitingen. Maar recente studies lijken erop te wijzen dat zijn verdienste voor de biologie overbelicht is.
  • In Engeland en de VS behoort Darwin tot de intellectuele kroonjuwelen. Tijdens de Koude Oorlog, waarin de Angelsaksische sfeer leidend was in het Westen, was hij een halfgod. Tegenwoordig verschijnen er studies die dat beeld matigen.
  • Nu, tien jaar na het Darwinjaar, lijkt het zinvol om dat decennium van beeldcorrecties te evalueren. Bovendien: dit jaar verlaat Engeland de EU (Brexit), een logische aanleiding om te bezien of het wenselijk is om enige distantie te nemen van het gangbare Engels-Amerikaanse Darwin-beeld.

Het zou aardig zijn om een gesprek met u te hebben over auteurs, boeken en mogelijke sprekers op zo’n symposium.
Ik schreef een boek erover. Daarbij hoort een website met nuttige informatie: https://verlichtingofdarwinisme.nl/

Mag ik verzoeken om binnen de redelijke termijn van vier weken een eerste reactie te ontvangen? Dank daarvoor.

vriendelijke groet
drs. Ton Munnich
Utrecht

[ mail van KNAW-president Wim van Saarloos aan Ton Munnich, 08-01-2019 ]

Geachte heer Munnich

Hartelijk dank voor uw suggestie. Uw eerdere voorstel van juli is destijds besproken binnen de domeinen, en er is toen besloten dit niet op te pakken. Ik laat het daar nu graag bij.

Met vriendelijke groet
Wim van Saarloos

[ mail van Ton Munnich aan KNAW-president Wim van Saarloos, 29-01-2019 ]

Geachte heer Van Saarloos

Dank voor uw mail van 08-01-2019.

Staat u toe dat ik een laatste poging doe u te overtuigen. Mijn voorstel heeft immers een enigszins ongebruikelijk traject afgelegd. Ik stuurde het u in mei 2018. Er kwam geen reactie. Na twee maanden zond ik een herinnering, opnieuw zonder reactie. Weer zes maanden later formuleerde ik het voorstel iets anders en zond het opnieuw. Ditmaal antwoordde u met een éénregelig ‘nee’. Daarbij verraste het enigszins dat het antwoord afkomstig was van uzelf. U bent immers fysicus, terwijl mijn voorstel hoort bij het vak Geschiedenis (domein Geesteswetenschappen) en bij het vak Biologie (domein Natuurwetenschappen). Geen van beide domeinen reageerde.
Het correct gemotiveerde voorstel had een meer communicatieve en beredeneerde reactie wel verdiend, misschien bent u dat met me eens.

Is het mogelijk om over mijn voorstel een oriënterend gesprek te hebben met een vertegenwoordiger van domein Geesteswetenschappen of Natuurwetenschappen? Hier zijn enkele gesprekspunten :

  • Kritiek op het darwinisme wordt nog weleens bestempeld als ontkenning van de evolutie. Daarvan is geen sprake. De moderne bezwaren tegen het darwinisme zijn van andere aard.
  • Na de Tweede Wereldoorlog wordt de Engels-Amerikaanse cultuur leidend. Tegelijk wordt in die naoorlogse halve eeuw de Engelsman Darwin een ware hype met overvloedige publiciteit. Dat roept de vraag op : is dit een geval van “History is written by the victors”. Immers, vooral andere 19e-eeuwers zijn de grondleggers van de moderne biologie en evolutieleer.
  • Darwin’s roem berust vooral op het als geniaal beschouwde idee ‘natural selection’. Wetenschappers melden inmiddels dat dit idee en de term al dertig jaar bestonden voordat Darwin ze overnam. Dr. Mike Sutton, plagiaat-onderzoeker en Big-Data-specialist, onlangs gepensioneerd van zijn universitaire positie, heeft een interessante presentatie over het weinig originele gehalte van Darwin’s werk.
  • Er lopen lijnen van darwinistische redenaties naar de praktijken van nazi-Duitsland. Om begrijpelijke redenen zijn ze na 1945 een halve eeuw verdrongen. De Amerikaanse hoogleraar Geschiedenis Richard Weikart brak dat zwijgen. In twee boeken (2004, 2009) documenteert hij lijnen “from Darwin to Hitler”. Weikart lijkt een uitmuntende spreker voor een KNAW-symposium. Zijn observaties kunnen bijdragen aan de ook in Nederland wenselijke ontmythologisering van Darwin.

Het algemene idee is dit: een KNAW-symposium met sprekers als Sutton en Weikart, eventueel ook anderen. Ook ik ben bereid een bijdrage te leveren. En eventueel met enkele Darwin-vereerders als oppositie. Zo’n symposium kan bijdragen aan enige herbezinning omtrent de grondleggers van de evolutietheorie. Relevant voor wetenschapshistorici en voor de samenleving als geheel.

Tot slot zeg ik graag iets over de speciale relatie van de KNAW met dit thema :

  • Toen in 2009 het jubileumjaar rond Darwin plaatsvond, committeerde de KNAW zich daaraan: uw voorganger Dijkgraaf opende persoonlijk het Darwinjaar. Nu de minder gunstige rol van het darwinisme aan de orde is, wilt u ongetwijfeld ook daaraan aandacht besteden, uit oogpunt van evenwichtigheid.
  • Dijkgraaf’s openingshandeling van het Darwinjaar bestond uit een nabootsing van het bekende experiment van Miller en Urey dat aantoont dat leven via natuurlijke processen kan ontstaan uit niet-levende materie. Een ongelukkig gekozen openingshandeling. Immers, dat experiment dateert uit 1952, een eeuw na Darwin, en het bewijst iets dat Darwin juist niet geloofde. Darwin’s hoofdwerk stelt dat het leven is ontstaan door inblazing door de Schepper, in alle zes edities handhaaft hij dat. Andere 19e-eeuwers hadden wel de moed om God te schrappen uit de biologie. Kortom, er bestaat nog veel verwarring over Darwin. Verhelderend debat blijft wenselijk. Het voorgestelde symposium kan een bijdrage daaraan leveren.
  • Biologen van de KNAW achten een symposium van deze strekking wellicht niet opportuun. Ze zijn opgeleid in de naoorlogse halve eeuw waarin diepe eerbied voor Darwin heerste. Ze zijn – met alle respect – een beetje onderdeel van het probleem. Onlangs had ik een wat langer gesprek met een emeritus-hoogleraar biologie-geschiedenis. Het viel me op hoe diep de adoratie voor Darwin erin zat.
  • De website van de KNAW meldt onder de kopjes Visie en Missie : “De KNAW is het forum, de stem en het geweten van de wetenschap in Nederland”, en “Ze wil de bron zijn van inspirerende, vernieuwende inzichten, vergezichten en samenwerkings-verbanden”. Gezien die sympathieke ambities vertrouw ik erop dat u mijn voorstel in welwillende overweging zult nemen.

Geachte heer Van Saarloos, bij deze laatste maal dat ik u benader hoop ik op een positieve wending. Een inhoudelijke en betekenisvolle communicatie over mijn voorstel zou elegant zijn.

vriendelijke groet
Ton Munnich
https://verlichtingofdarwinisme.nl/

kopie naar :
— Domein Geesteswetenschappen KNAW
— Domein Natuurwetenschappen KNAW
— Huygens Instituut
— Descartes Centre voor Wetenschapsgeschiedenis, Universiteit Utrecht
— Afdeling Wetenschapsgeschiedenis Rijksuniversiteit Groningen
— Master Geschiedenis en Actualiteit, Radboud Universiteit Nijmegen
— Sarton Centrum voor Wetenschapsgeschiedenis, Universiteit Gent
— LIPSS, Leuven Interdisciplinary Platform for the Study of the Sciences
— GEWINA, Belgisch-Nederlands Genootschap voor Wetenschapsgeschiedenis
— Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten
— NVWF, Nederlandse Vereniging voor Wetenschapsfilosofie
— NIBI, Nederlands Instituut voor Biologie
— KNHG, Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap
— NWO, Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
— NIOD, Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie

[ mail van de KNAW aan Ton Munnich, 04-02-2019 ]

Geachte heer Munnich,

De president van de KNAW, Wim van Saarloos, vroeg mij namens hem met u contact op te nemen. Is het mogelijk telefonisch contact te hebben over uw voorstel? Als u mij uw telefoonnummer stuurt en eventueel ook enkele momenten waarop het uit zou komen probeer ik u zo spoedig mogelijk te spreken.

Hartelijke groet
Geertjan de Vugt

Dr. Geertjan de Vugt
Coördinerend Beleidsadviseur Forum
Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
Het Trippenhuis
Kloveniersburgwal 29
Postbus 19121
1000 GC Amsterdam
Telefoon 020 551 0869
Mobiel 06 1111 7829
http://www.knaw.nl

[ mail van Ton Munnich aan de KNAW, datum 05-02-2019 ]

dag Geertjan

Dank voor je mail. Mijn telefoonnummer is [xxx privacy]. Dagelijks tot 21.00 uur. Geen vaste tijdstippen van aan-/afwezigheid. Met een of twee pogingen zul je me wel thuis treffen.

vriendelijke groet
Ton Munnich

[ geen reactie, ik mailde opnieuw, ditmaal met tijdstip-voorstellen :
mail van Ton Munnich aan de KNAW, 12-02-2019 ]

dag Geertjan

Nogmaals dank voor je mail van 4 februari 2019. Het is een goed idee om enkele tijdstippen te suggereren waarop het beoogde telefoongesprek kan plaatsvinden. Schikt het op vrijdag 15 februari, tussen 11.00 en 12.00 uur? Of zaterdag 16 februari, eveneens tussen 11.00 en 12.00 uur? Mijn telefoonnummer is [xxx privacy].

vriendelijke groet
Ton Munnich

[ mail van Ton Munnich aan KNAW-president Wim van Saarloos, 05-03-2019 ]

Geachte heer Van Saarloos

Uw medewerker Geertjan de Vugt nam contact met me op. Hij vroeg mijn telefoonnummer en enkele tijdstippen waarop hij me kon bellen. Ik mailde de gevraagde info, maar hoorde niets. Na een maand belde ik zelf. Hij blijkt onbereikbaar, reageert niet op ingesproken voicemail, en zijn secretaresse meldt dat hij voor langere tijd naar Wenen vertrekt.

vriendelijke groet
Ton Munnich

[ mail van KNAW-medewerker Geertjan de Vugt aan Ton Munnich, 05-03-2019 ]

Geachte heer Munnich,

Nogmaals dank voor uw bericht. Vanmorgen heb ik kort overleg gehad met de president van de KNAW en hebben wij afgesproken dat ik u vanuit Wenen nog even kort zou antwoorden. Nadat u mij uw telefoonnummer had gestuurd heb ik u de afgelopen weken enkele malen proberen te bellen. Helaas zonder gehoor. Dat kan natuurlijk gebeuren.

Ik had u graag telefonisch willen uitleggen dat de KNAW onlangs nog een aantal kritische geluiden heeft laten horen bij enkele ideeën uit het werk van Darwin; o.a. bij het symposium over mens-dier combinaties. Ook had ik u nogmaals willen aangeven dat uw voorstel voor een symposium eerder is besproken en dat, zoals de president u ook al eerder aangaf, men heeft besloten het niet verder op te pakken. Dat gebeurt vaker met ideeën en voorstellen. Daar het kritische geluid, waarvan u eerder leek te veronderstellen dat het afwezig was binnen de KNAW, toch te horen is, is uw plan misschien zelfs overbodig geworden. Bovendien heeft de Akademie een beperkt budget en als leidraad wordt altijd gewerkt vanuit de ideeën van leden.

Het is niet ondenkbaar dat er andere organisaties of podia zijn waar u alsnog met uw voorstel terecht kunt. Ik denk aan de Balie, Pakhuis de Zwyger, Spui25 of misschien een Studium Generale. In ieder geval wens ik u veel succes met de verdere ontwikkeling van uw idee.

Hartelijke groet,
Geertjan

.                                              ############################
.                                                      #####################